تقویم

تقویم یکی از ابزارهای مهم برای نگهداری و تنظیم زمان است که انسانها از دیرباز تا کنون از آن استفاده کردهاند. در این مقاله، به معرفی انواع تقویمها، روشهای محاسبه آنها، تاریخچه و تأثیر آنها بر فرهنگ و جامعه میپردازیم.

تقویم خورشیدی

این نوع تقویم براساس گردش زمین به دور خورشید و فصلهای سال تعریف میشود. سال خورشیدی حدود ۳۶۵ روز و ۶ ساعت است که به ۱۲ ماه با ۳۰ یا ۳۱ روز و یک روز اضافه هر چهار سال (سال کبیسه) تقسیم میشود. برخی از تقویمهای خورشیدی عبارتند از: تقویم میلادی، تقویم جلالی، تقویم هجری خورشیدی، تقویم قبطی و …

تقویم قمری

این نوع تقویم براساس گردش ماه به دور زمین و حالات قمر (اهلة) تعریف میشود. سال قمری حدود ۳۵۴ روز است که به ۱۲ ماه با ۲۹ یا ۳۰ روز (بستگی به دیدن قمر) تقسیم میشود. برخی از تقویمهای قمری عبارتند از: تقویم هجری قمری، تقویم هبرای، تقویم هندو، تقویم چینی و …

تقویم خورشید قمر

این نوع تقویم براساس هماهنگ کردن سال خورشید و سال قمر با استفاده از رابطهٔ رکود (intercalation) تعريف مي شود. در اين رابطهٔ رکود، هر چند سال يک يا چند ماه به سال خورشيدي يا قمري اضافه يا کسر مي شود. بعضي از تقويم هاي خورشيدي- قمري عبارتند از: تقويم هجري شـامسي، تقويم فارسي باستان، تقويم زروآستري، تقويم بودايي و …

روشهای محاسبه تقویمها

برای محاسبه تقویمها، روشهای مختلفی وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:

روش مشاهداتی

در این روش، براساس دیدن حالات قمر یا خورشید و ستارگان، تعیین میشود که چه روزی از ماه یا سال است. این روش نیاز به دقت و صحت مشاهده و انتقال خبر دارد و ممکن است با تأخیر یا خطا مواجه شود. برخی از تقویمهایی که از این روش استفاده میکنند عبارتند از: تقویم هجری قمری، تقویم هبرای، تقویم هندو و …

روش ریاضی

در این روش، براساس فرمولها و قوانین ریاضی، محاسبه میشود که چه روزی از ماه یا سال است. این روش نیاز به دانش و تسلط بر نجوم و ریاضیات دارد و ممکن است با خطای حساب یا تغییر پارامترهای آسمانی مواجه شود. برخی از تقویمهایی که از این روش استفاده میکنند عبارتند از: تقویم جلالی، تقویم هجری شمسی، تقویم گرگورین، تقویم ژولین و …

روش تاریخچه

در این روش، براساس ثبت و نگارش رخدادهای تاریخی، تعیین میشود که چه روزی از ماه یا سال است. این روش نیاز به دسترس به منابع و مستندات تاريخي دارد و ممكن است با كمبود يا ناسازگاري منابع يا تغيير سيستم تقويمي مواجه شود. برخي از تقويم هايي كه از اين روش استفاده مي كنند عبارتند از: تقويم هجري قمري (براساس هجرت پيامبر)، تقويم ميلادي (براساس زادروز عيسي)، تقويم فرانسوي (براساس انقلاب فرانسه) و …

تاريخچه و تأثير تقويم ها

تقويم ها در طول تاريخ بشر به شكل هاي گوناگون ظهور يافته و با فرهنگ ها و جامعه هاي مختلف در ارتباط بوده اند. بعضي از نكات قابل ذكر درباره تاريخچه و تأثير تقويم ها عبارتند از:

 • بعضي از قديمي ترين نظام هاي گاه شمار در جهان به دستور خدایان يا پادشاهان به وجود آمده اند.