شب یلدا، یا شب چله، طولانی‌ترین شب سال در تقویم ایرانی است که در آخرین شب پاییز، یعنی 30 آذر، برگزار می‌شود. در سال 1404، شب یلدا در جمعه، 30 آذر قرار دارد.
شب یلدا؛ جشن طولانی‌ترین شب سال
شب یلدا یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که نمادی از پیوند خانوادگی، پاسداشت نور و امید، و جشن طبیعت به شمار می‌رود. این شب، با آداب و رسوم خاص خود، از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و همچنان در فرهنگ ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد.
ریشه تاریخی شب یلدا
واژه “یلدا” از ریشه‌ای سریانی به معنای “تولد” است و به زایش خورشید و آغاز روزهای بلندتر اشاره دارد. این جشن در دوران ایران باستان به‌ویژه در زمان زرتشتیان، برای گرامیداشت نور و خورشید برگزار می‌شد.
آداب و رسوم شب یلدا
در شب یلدا، خانواده‌ها دور هم جمع می‌شوند و شب را با شادی و سرور سپری می‌کنند. برخی از رسوم معروف عبارتند از:
- چیدن سفره یلدا: این سفره با انواع خوراکی‌های خوشمزه تزئین می‌شود که هندوانه، انار، آجیل، و شیرینی از جمله اصلی‌ترین آن‌ها هستند.
- خواندن اشعار حافظ: فال گرفتن با دیوان حافظ یکی از سنت‌های جذاب یلدا است که فضای شب را شاعرانه‌تر می‌کند.
- داستان‌گویی و حکایت‌خوانی: در قدیم، بزرگ‌ترهای خانواده داستان‌ها و حکایات قدیمی را برای اعضای خانواده تعریف می‌کردند.
نمادها و معانی شب یلدا
انار: سمبل شادی، زندگی، و باروری.هندوانه: نماد خورشید و گرما، که در سرمای شب یلدا گواراست.آتش و نور: نشان‌دهنده پیروزی روشنایی بر تاریکی.